(Επιμέλεια άρθρου: Αντωνόπουλος Παναγιώτης, Γουργουλιάτος Κώστας )

Η Ολική Έκλειψη Ηλίου είναι ένα μοναδικό αστρονομικό φαινόμενο που συμβαίνει πολύ σπάνια στον ίδιο τόπο. Στις 29 Μαρτίου του 2006 η χώρα μας είχε την μοναδική ευκαιρία να είναι ορατό από το έδαφός της αυτό το σπουδαίο γεγονός. Το μοναδικό μέρος όμως που η ολική φάση ήταν ορατή ήταν το μακρινό Καστελόριζο, το ανατολικότερο και πιο μακρινό σύνορο της χώρας μας! Η τελευταία ολική έκλειψη, ορατή από τη χώρα μας, είχε γίνει το 1936 και η επόμενη θα λάβει χώρα το 2088! Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό δεν μπορούσαμε να χάσουμε αυτήν την μοναδική ευκαιρία. Έτσι 11 άτομα από την Αστρονομική Εταιρεία της Πάτρας «Ωρίων» ταξίδεψαν στο ακριτικό Καστελόριζο για να παρακολουθήσουν και να καταγράψουν το φαινόμενο για το οποίο είχαμε ακούσει τόσα πολλά! Την αποστολή απάρτιζαν οι: Αντωνόπουλος Π., Γουργουλιάτος Α., Γουργουλιάτος Κ., Καβαλιέρο Ν., Κουλουμβάκος Α., Μήλιας Α., Νικολουδάκης Ν., Παπαηλία Ε., Παπαλάμπρου Α., Πιζάνιας Μ. και ο J. Ben Kristofersen. Όλα τα μέλη της αποστολής ταξίδεψαν μέχρι την Ρόδο με αεροπλάνο και από εκεί έφτασαν στο Καστελόριζο με πλοίο. Τα 9 μέλη έφτασαν στο Καστελόριζο την Τρίτη 28 Μαρτίου ώστε να βρουν το καταλληλότερο σημείο για την παρατήρηση και το στήσιμο του εξοπλισμού, ενώ τα άλλα δύο μέλη έφτασαν την Τετάρτη για να παρακολουθήσουν αυθημερόν την έκλειψη. Κάπου εδώ λοιπόν, μετά τον σύντομο πρόλογό μας, ξεκινά η αφήγηση της ιστορίας μας..

Τρίτη 28 Μαρτίου

«..Είναι ξημερώματα της Τρίτης 28 Μαρτίου όταν φτάνουμε με το αεροπλάνο στην πανέμορφη Ρόδο, απ’ όπου θα παίρναμε το πλοίο/καταμαράν που θα μας μετέφερε στο πιο απομακρυσμένο και ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας: το πανέμορφο Καστελόριζο  Μεγίστη. Ο ουρανός είναι ασυννέφιαστος και η διάθεσή όλων μας ανεβασμένη. Στο λιμάνι της Ρόδου βρίσκουμε και άλλους φίλους ερασιτέχνες αστρονόμους από κάθε περιοχή της Ελλάδος και όπως είναι φυσικό δίνουν και παίρνουν οι συζητήσεις για την αυριανή μέρα, για το τι εξοπλισμό έχει φέρει και πως θα φωτογραφίσει ο καθένας, που θα στήσουμε τα τηλεσκόπια μας και άλλα παρεμφερή θέματα. Η χαρά είναι διάχυτη σε όλους! Πλήθος κόσμου έχει μαζευτεί μετά από λίγη ώρα στο λιμάνι και περιμένει να επιβιβαστεί στα δύο καταμαράν που έφευγαν εκείνο το πρωί. Το ταξίδι είναι άνετο και γρήγορο, ο κόσμος είναι στριγμωμένος στο κατάστρωμα του πλοίου και θαυμάζει τη θέα και τα διάφορα μικρά νησάκια που περνάμε από κοντά τους, τα οποία δεν είμαστε σίγουροι πολλές φορές εάν είναι ελληνικά ή τούρκικα. Προσπερνάμε και το μικρό νησάκι Ρω, στο οποίο η θρυλική Κυρά της Ρω ύψωνε την ελληνική σημαία για δεκαετίες. Και να.. μετά από 2.5 ώρες ταξιδιού αντικρίζουμε το Καστελόριζο, το οποίο πλησιάζουμε γοργά. Φτάνουμε στο πανέμορφο γραφικό λιμανάκι του νησιού περιστοιχισμένο από παραδοσιακές νησιώτικες κατοικίες με χρωματιστά παραθυρόφυλλα και νεοκλασικά αρχοντικά που απλώνονται κατά μήκος της ακτογραμμής, καθώς ο μοναδικός αυτός οικισμός του νησιού είναι χτισμένος αμφιθεατρικά στους πρόποδες μιας απότομης πλαγιάς στη βορειοανατολική ακτή.

Το Καστελόριζο κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια, έχει έκταση μόλις 9.5 τ.χμ και απαριθμεί περίπου 200 κατοίκους (το καλοκαίρι), ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα οι κάτοικοι έφταναν τις 15.000!

Αφού μαζέψαμε τα πράγματα μας, πατήσαμε το χώμα του Καστελόριζου.. Ρωτώντας τους κατοίκους και διάφορους φίλους παρατηρητές που ήταν πριν από εμάς στο νησί, ξεκινάμε για να βρούμε το σχολείο που ξέραμε ότι βρίσκονται κάποιοι φίλοι ερασιτέχνες αστρονόμοι από την Ελληνική Αστρονομική Ένωση (ΕΑΕ). Εκεί την αυριανή μέρα θα συγκεντρωνόταν ένας μεγάλος αριθμός παρατηρητών και από το ίδιο μέρος θα γινόταν η μετάδοση live streaming προς τον server του Πανεπιστημίου Αθηνών για να μπορεί ο κόσμος να παρακολουθήσει από το ίντερνετ το φαινόμενο.

Αφού σταματήσαμε λίγο εκεί συνεχίσαμε να ψάχνουμε το μέρος που μας είχαν υποδείξει για να στήσουμε τις σκηνές μας, ένα παλιό κάμπινγκ προσκόπων, μιας και δεν υπήρχαν διαθέσιμα καταλύματα στο νησί από το φθινόπωρο! Ήταν μια πανέμορφη τοποθεσία ακριβώς δίπλα από τη θάλασσα κάτω από τα δέντρα.

Αφού στήσαμε τις σκηνές μας είμασταν έτοιμοι πια να «εξερευνήσουμε» το νησί για να βρούμε την κατάλληλη τοποθεσία για παρατήρηση! Χμ.. αφού πρώτα δοκιμάσουμε βέβαια τις τοπικές νοστιμιές και σπεσιαλιτέ.. καθότι είμασταν όλοι νηστικοί.. Οι ρεβιθοκεφτέδες, οι γαρίδες και τα άλλα θαλασσινά μας αποζημίωσαν με το παραπάνω!!

Κατευθυνόμαστε στην δυτική πλευρά του νησιού, εκεί που έχουν στήσει τον εξοπλισμό τους η αποστολή από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με επικεφαλή τον καθηγητή κ. Σειραδάκη και η αποστολή του διακεκριμένου αστρονόμου Jay M. Pasachoff, Καθηγητή στο πανεπιστήμιο Williams των Η.Π.Α με τον οποίο συζητάμε για την έκλειψη, τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα αλλά και τις ομορφιές της χώρας μας.

Αφού ευχηθήκαμε καλή επιτυχία στην αποστολή ξεκινήσαμε γρήγορα για το Κάστρο

το οποίο φαινόταν το καλύτερο μέρος τελικά για να στήσουμε τον εξοπλισμό μας, αν και κάποια άτομα από την παρέα μας είχαν αμφιβολίες σκεπτόμενοι πως εάν είχε αέρα θα δυσκολευόμασταν πολύ στο θέμα της φωτογράφησης, ενώ κάποιοι πρότειναν να ανέβουμε στο βουνό, στο ψηλότερο σημείο του νησιού για να δούμε και την σκιά της Σελήνης καθώς θα ερχόταν από την Μεσόγειο. Ανεβήκαμε τελικά στο Κάστρο όπου η θέα ήταν στα αλήθεια μαγευτική. Απομείναμε εκεί να κοιτάμε το πανέμορφο ηλιοβασίλεμα και να τραβάμε φωτογραφίες του νησιού..

Όμως η εξερεύνηση δεν είχε τελειώσει ακόμα! Μία κάτοικος του νησιού μας υπέδειξε μία τοποθεσία η οποία προσεγγίζεται μόνο από την θάλασσα και ονομάζεται Πλάκες. Εκεί θα είμασταν μόνοι μας όπως μας είπε και δεν θα μας ενοχλούσε κανείς! Βέβαια δεν χάσαμε την ευκαιρία! Πήγαμε εκεί με την βάρκα ενός από τους κατοίκους.. Το σημείο είναι ακριβώς αυτό που υποδηλώνει το όνομά του! Μία επίπεδη «παραλία» από πέτρα πάνω στον απόμακρο βράχο που μπορούσαν να συγκεντρωθούν 10 με 15 άτομα. Είχε πια αρχίσει να νυχτώνει και η Χώρα φαινόταν πανέμορφη από εκεί με τα φώτα της..

Ήταν ένα καταπληκτικό σημείο, που είχε όμως και τα κατά του εκτός από τα υπέρ.. Πήραμε τον δρόμο της επιστροφής..

Είναι νύχτα πια, κάτω από έναν καταπληκτικό ξάστερο ουρανό χωρίς φωτορύπανση που μας κάνει να χανόμαστε στην θέα του.. Μαζευόμαστε πάλι στην αυλή του σχολείου, όπου έχουν στηθεί τηλεσκόπια από τους αστρονόμους που θα φωτογραφίσουν την έκλειψη και παίρνουμε μία γεύση από μερικά ουράνια αντικείμενα που κατευνάζουν την «δίψα» μας. Μακάρι να καθόμασταν μέχρι το πρωί εκεί, ήταν αναγκαίο όμως να κάνουμε οικονομία δυνάμεων για τη μεγάλη μέρα που θα ακολουθούσε!

Τετάρτη 29 Μαρτίου

Και αυτή η πολυπόθητη μέρα που τόσους μήνες ονειρευόμασταν ξημερώνει επιτέλους! Ο ουρανός δεν έχει ούτε ένα σύννεφο, κάτι που αυξάνει ακόμα περισσότερο τον ενθουσιασμό όλων μας! Μαζεύουμε γρήγορα τις σκηνές μας και ετοιμάζουμε τα πράγματα μας.. και αυτό διότι το πλοίο της επιστροφής έφευγε αμέσως μετά το τέλος του φαινομένου! Το λιμάνι κατακλύζεται από τους επισκέπτες και σχολεία που έκαναν το ταξίδι αυθημερόν.. Το σχολείο κατακλύζεται από κόσμο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΗΣ ΕΚΛΕΙΨΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΤΟΥ ΩΡΙΩΝΑ

Επίλογος

Ακόμα και μέχρι σήμερα πολλοί από εμάς δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έζησαν στο Καστελόριζο.. σε κάποιους από εμάς φαντάζει σαν ένα παραμύθι που δεν συνέβη ποτέ.. Όμως οι φωτογραφίες που μας έμειναν, το άκουσμα των φωνών μας από την εγγραφή της βιντεοκάμερας, τα συναισθήματα που νιώσαμε, θα μας θυμίζουν πάντα αυτή την ανεπανάληπτη εμπειρία και τις μοναδικές στιγμές που ζήσαμε στο Καστελόριζο! Πραγματικά, το μεγαλείο μιας ολικής έκλειψης δεν το καταλαβαίνεις αν δε το ζήσεις, δεν αποτυπώνεται σε καμία φωτογραφία ή βίντεο. Είναι ίσως το πιο εντυπωσιακό φαινόμενο της φύσης και στην εμπειρία συμμετέχουν όλες οι ανθρώπινες αισθήσεις, βιώνεις κάτι μοναδικό, μεγαλοπρεπές.. Ένα είναι σίγουρο. Ότι θα επιδιώξουμε να δούμε πάλι μία Ολική Ηλιακή Έκλειψη.. Τα επόμενα ραντεβού της Σελήνης με τον Ήλιο είναι στις 1 Αυγούστου 2008 και 22 Ιουλίου 2009, και εμείς δίνουμε ραντεβού από τώρα στη Σιβηρία και στην Κίνα αντίστοιχα!!

Πανόραμα Καστελόριζου